Epiloog

Het zit erop. Waar ik maanden naar uit heb gekeken, een reis met T4T naar Kenia, is ten einde. Eigenlijk is het te vroeg om terug te kijken, maar ik wil de blog graag afronden. Ik ga dus een poging wagen.
 
Het doel van de reis met T4T was om het onderwijs in Kenia te verbeteren, door docenten te trainen, te observeren en te coachen. Het thema voor dit jaar was differentiëren. Tegelijkertijd zouden wij als Nederlandse docenten deze ervaring in het trainen en coachen van collega's weer kunnen meenemen naar onze eigen school. Natuurlijk was het doel voor ons ook om kennis op te doen over het Keniaanse onderwijs en de verschillen en eventuele overeenkomsten in kaart te brengen.
 
Voordat ik verder ga over de opbrengsten voor onze Keniaanse collega's, is het belangrijk iets meer te weten over Lulu High School, de school waar ik vijf dagen gewerkt heb. Het betreft een private boarding school. Omdat het een private school is, zijn ze onafhankelijk van de overheid. De kosten voor een jaar studeren zijn $1.400,00. Voor Keniaanse begrippen een hoop geld. Voor de meeste leerlingen betalen hun ouders de bijdrage. Een enkele leerling wordt door een derde gesponsord.
 
Er zijn ongeveer 430 leerlingen, die allen intern zijn. Ze krijgen drie maaltijden per dag. De lessen van 40 minuten starten om 7:00 uur en duren tot 16:00 uur. Er zijn drie pauzes. De school telt zo'n 20 docenten en nog enkele andere medewerkers, waaronder administratrices, een kok en toezichthouders voor de slaapzalen.
 
De directeur, Anderson Mweri, is een  intelligente en veeleisende, maar tegelijkertijd zeer aardige man met humor. Hij combineert een strak regime met veel vrijheid. Dat vind ik een gave. Hij staat zelf ook voor de klas en geeft onder andere het vak Duits. Dat is in Kenia uitzonderlijk. Het heeft hem wel de kans gegeven om al vijf keer naar  Duitsland te gaan voor uitwisselingen. Hij is dus bekend met Europees onderwijs.  Mede daardoor doen ze al aan collegiale consultatie. Hij wil graag dat zijn school tot de beste van Kenia behoort en heeft drie jaar lang getracht deel te nemen aan het T4T project, maar tot vorig jaar konden private schools niet deelnemen. Dit jaar doet Lulu High School dus voor het eerst mee.
 
Anderson heeft nog voordat we in Kenia waren via e-mail contact met ons opgenomen, om zijn leervragen met ons te delen. Eén van die vragen ging over activerende werkvormen. Om recht te doen aan die leervraag, hebben we het thema van T4T differentiëren hiermee gecombineerd.
 
De collega's die we geobserveerd hebben, hebben waar mogelijk het geleerde direct in praktijk gebracht. De één uiteraard beter dan de andere, maar allemaal met volledige inzet. We hebben de docenten allereerst aangegeven om verschillende activerende werkvormen verder uit te breiden. Daarnaast hebben we met klem aangeraden om bij collegiale consultatie de Stool of Confidence te gebruiken bij het nabespreken van de lessen.
 
Bij de evaluatie hebben zowel Anderson als de andere docenten aangegeven dat ze zeer tevreden waren over de training en de coaching. Het feit dat het hele docententeam tijdens de laatste opdracht unaniem aangaf dat ze vertrouwen had om het geleerde in praktijk te brengen, sterkte ons in het vertrouwen dat ze er ook daadwerkelijk mee aan de slag zullen gaan. Ook omdat Anderson dit stimuleert. Het team gaf tevens aan dat ze nog veel meer van ons had willen leren, maar ze begrepen dat het gezien hun vele leervragen - veel meer dan eerder via de mail waren toegestuurd - niet mogelijk was. Ze waren wel blij, dat we ondanks het gebrek aan tijd toch  geprobeerd hebben recht te doen aan hun leerwensen.
 
Lulu High School heeft aangegeven dat ze willen blijven participeren in het project T4T. Ze hebben Lotte en mij daarvoor uitgenodigd, maar hoewel vereerd, hebben wij al aangegeven dat er volgend jaar zeer waarschijnlijk een ander team voor ze klaar staat. Persoonlijk zou ik overigens mijn werk in dit inspirerende team graag voortzetten.

Blijft over wat het mij heeft gebracht. Hoewel het docentschap onlosmakelijk met mij als persoon verbonden is, wil ik hier toch een scheiding aanbrengen, te beginnen met wat het mij als persoon gebracht heeft. Linda Zonneveld, de collega die vorig jaar deze reis heeft gemaakt, noemde het een life-changing experience. Ik noem het liever overweldigend.

De reis met T4T was m'n eerste reis naar Kenia, maar het was niet m'n eerste reis naar Afrika. En hoewel er mensen zijn, die zeggen dat Marokko geen Afrika is, ook daar heb ik armoede gezien die absoluut vergelijkbaar is met wat ik in Kenia gezien heb. Hetzelfde geldt voor Gambia, Tunesië en Egypte. Een andere, belangrijker overeenkomst dan de armoede die ik in de diverse landen gezien heb, is dat ik zowel in Marokko als nu in Kenia samen met de eigen bevolking heb geleefd en gewerkt. Waar ik in Marokko in 2013 de weeshuizen in Oujda heb bezocht, heb ik nu vijf dagen intensief gewerkt in een kostschool. De openheid van de collega's zorgde ervoor dat er niet veel geheim bleef. Je kunt ook niet vijf dagen toneel spelen, omdat er gasten zijn. Ik heb dus wel het gevoel, dat ik in Kenia gezien heb hoe het er écht aan toe gaat. En dat is inderdaad anders dan in Nederland of zelfs in de weeshuizen in Marokko: overweldigend dus.

Bij het checken van mijn reisprofiel op de site Reisreporter.nl, zag ik toevallig mijn reismotto staan: Respecteer de waarden en normen van het land dat je bezoekt, haar bevolking en natuur- en kunstschatten. Integreer en leer! Dat schreef ik dus al op 28 november 2010, het moment dat ik lid werd van de site Reisreporter.nl. Wat dat betreft is er niets veranderd. Ik weet vrijwel zeker dat ik als persoon altijd open heb gestaan om van en over andere mensen en culturen te leren. In dat kader is het dus geen life-changing experience geweest. Ik noem het liever een verrijking. Een hele mooi en indrukwekkende verrijking, dat wél!
 
Kijk ik echter naar wat het mij als docent heeft gebracht, dan wordt het een iets ander verhaal. Allereerst was ik niet alleen met mensen uit het VO in Kenia , maar met mensen uit alle lagen van het onderwijs. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik nog veel meer geleerd heb over de verbanden tussen PO, VO en vervolgonderwijs én de dingen daaromheen, zoals inspectie en onderwijsmanagement- en trainingsbureaus. Dit heeft me ook laten inzien, dat we samen heel veel kennis hebben, die we beter met elkaar moeten delen.
 
Ten tweede is het zo, dat ik nu heb gezien dat pubers echt overal hetzelfde zijn. Ze zitten alleen in verschillende systemen en door waar ze geboren zijn, gemiddeld met een ander toekomstperspectief. Om met dat laatste te beginnen; kinderen in Kenia weten dat als ze geen opleiding hebben, ze eigenlijk geen geld kunnen verdienen. En als je geen geld hebt, heb je geen eten, geen dak boven je hoofd, geen (medische) zorg et cetera. Ze zijn dus vrijwel allemaal zeer gemotiveerd om te leren. Dat geldt niet altijd voor de Nederlandse leerlingen, die toch wel heel veel in hun schoot geworpen krijgen.
 
Als het om de onderwijssystemen gaat, dan zijn we in Nederland heel erg leerlinggericht. Het gaat bij ons ook om veel meer, dan alleen het overbrengen van het curriculum. In Kenia is het vrijwel volledig andersom. Docenten zijn de autoriteit als het om bezit van kennis gaat en ze brengen het één-op-één over. De docent als zender, de leerling als ontvanger. Een enkele docent die wij gesproken hebben realiseert zich dat het anders kan en de wens ligt er ook wel, maar voordat ze zover zijn als wij, moet er nog heel wat gebeuren. Wellicht een leuk thema voor een volgende reis van T4T.
 
Wat ik verder meeneem naar school is ervaring in het trainen en coachen van collega's. De basis van deze coaching was de Stool of Confidence, waarbij je vijf specifieke vragen stelt. Ik denk zelfs dat ik die ook goed kan toepassen, als ik leerlingen coach op het onderwijsleerproces. Belangrijk in ons onderwijs op het Kennemer College locatie mavo, waar we bezig zijn gepersonaliseerd leren in te voeren.
 
De reis heeft ook een boost gegeven aan m'n Engels, met name hoe ik me verbaal uit moet drukken. Ik werk niet op een TTO-school en het verschil met Cambridge English is natuurlijk nog heel groot, maar toch. Communiceren in het Engels gaat me nu bijna natuurlijk af. Ik vind dat best een verrijking.
 
Tenslotte heeft deze reis me ook weer bewust gemaakt van een aantal elementaire onderwijskundige principes, die ik in mijn lessen eigenlijk automatisch uitvoer. En aangezien automatisme in je werk mijns inziens dodelijk is, zie ik dat bewustwordingsproces absoluut als een pluspunt.
 
Waar ik met bovenstaande op doel zijn onder andere het gebruik van de piramide van leren, een basale set activerende werkvormen of bijvoorbeeld het controleren of leerlingen een uitleg begrepen hebben. In combinatie met m'n werkzaamheden voor SENS Leren in de afgelopen anderhalf jaar, waar ik bezig ben geweest met het ontwikkelen van de Learning Portal op basis van leerdoelen en beoordelingscriteria, waarbij ik tevens veel gebruik heb gemaakt van de taxonomie van Bloom, denk ik dat ik met een aardig gevulde knapzak aan kennis terugkom op school na de voorjaarsvakantie. En daar heb ik oprecht zin in!